Λόφου - Ανώγυρα - Πισσούρι - Ύψωνας

Τίτλος εργασίας: 
Τοπικοί παραδοσιακοί χοροί στα χωριά Πισσούρι, Λόφου, Ανώγυρα και Ύψωνας της επαρχίας Λεμεσού
Συγγραφείς: 
Μαίρη Ιακώβου και Άριστος Ανδρέου
Περίληψη: 
Η εργασία αυτή είχε ως στόχο να καταγράψει τους παραδοσιακούς χορούς στα χωριά Πισσούρι, Λόφου, Ανώγυρα, και Ύψωνας της επαρχίας Λεμεσού της Κύπρου. Μέθοδος. Για τον σκοπό αυτό καταγράφηκαν οι προσωπικές εμπειρίες 12 ατόμων (6 ανδρών και 6 γυναικών) με τη διαδικασία των συνεντεύξεων. Οι πληροφορητές απάντησαν: α) σε γενικά ερευνητικά ερωτήματα που αφορούσαν στα είδη του χορού που υπάρχουν στα χωριά και β) σε ειδικότερα ερωτήματα που αφορούσαν στον τρόπο που οι άνθρωποι χορεύουν (άνδρες και γυναίκες) και σε ποιες περιστάσεις. Αποτελέσματα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι παραδοσιακοί χοροί της περιοχής Πισσουρίου είναι παρόμοιοι με τους υπόλοιπους χορούς της Κύπρου με αιτιολογημένες αποχρώσεις που αντανακλούν τις τοπικές ιδιαιτερότητες.
Αριθμός αρχείου: 
Α07

 

Αριθμός Ονοματεπώνυμο Καταγωγή Ημερ. Γέννησης Οπτικογράφηση Ηχογράφηση Φωτογραφίες
1 Χάρης Ξάντρης Πισσούρι 1930 A07V009 -- A07F010
2 Μαρίνα Συμεού Λόφου 1932 A07V008 -- A0F009
3 Κύπρος Αριστείδου Ύψωνας 1949 A07V007 -- A07F008
4 Αντρέας Στυλιανού Ύψωνας 1952 A07V007 -- A07F008
5 Καλλιόπη Χατζητοφή Λόφου 1938 A07V006 -- A07F007
6 Ζαβρός Ιωάννης Λιμνάτι 1943 A07V005 -- A07F006
7 Ανδρέου Πολύκαρπος Ανώγυρα 1938 A07V004 -- A07F005
8 Πελοπίδα Ουρανία Ανώγυρα 1932 A07V003 -- A07F004
9 Άννα Νικολάου Ανώγυρα 1924 A07V003 -- A07F003
10 Δημήτρης Παύλου Ανώγυρα 1944 A07V002 -- A07F002
11 Aνθούλα Νεάρχου Ανώγυρα 1929 Α07V001 -- Α07F001
12 Χρυστάλλα Ιάσονος Πισσούρι 1945 Α07V010 -- Α07F011

Κατάλογος Οπτικογραφήσεων / Ηχογραφήσεων

Αριθμός Ταινίας 'Ονομα Σύντομη Περιγραφή Τόπος Καταγραφής Ημερομηνία Καταγραφής Διάρκεια
Α07V009 Συνέντευξη Χάρη
Ξαντρή
Μιλά για τους παραδοσιακούς χορούς του χωριού του. Αναφέρει ότι καλός χορευτής είναι εκείνος που χορεύει όλους τους ανδρικούς κυπριακούς χορούς και το χορό με το μαχαίρι. Περιγράφει τους χορούς που χόρευαν στο Πισσούρι, πότε τους χόρευαν και πώς τους χόρευαν. Επίσης αναφέρει ότι πλούμιζαν τους μουσικούς όταν έκαναν παραγγελιά, γιατί, όσο πιο πολλά λεφτά έπαιρναν, τόσο πιο καλά έπαιζαν. Τέλος αναφέρει διάφορους καβγάδες που γίνονταν στα γλέντια με τους χωριανούς και τους ξενοχωρίτες. Πισσούρι 23.11.2013 1:16:50
A07V008 Συνέντευξη Μαρίνας
Συμεού
Η Μαρίνα Συμεού, η οποία γεννήθηκε στη Λόφου και ζει στον Ύψωνα, εκτός από χορεύτρια είναι και πολύ καλή στα ποιήματα, τα οποία ξεκίνησε να γράφει από 17 ετών. Τραγουδά πολύ ωραία ποιήματα, και μιλά για τα ήθη και τα έθιμα στη Λόφου. Δεν χορεύει λόγω ηλικίας. Αναφέρει ότι στη Λόφου, στον 1ο γυναικείο αντικριστό οι γυναίκες δεν άλλαζαν θέσεις και χόρευε η κάθε μία στη θέση της, ενώ στους άλλους δύο γυναικείους αντικριστούς άλλαζαν θέσεις. Ύψωνας 26.1.2013 0:46:16
A07V007 Συνέντευξη Κύπρου Αριστείδου και Ανδρέα ΣτυλιανούΑναφέρουν ότι έμαθαν να χορεύουν στους γάμους του χωριού τους και αργότερα πήγαν σε χορευτικό. Περιγράφουν πώς χόρευαν παλιά στο χωριό και πώς χόρευαν αργότερα στα διάφορα ξενοδοχεία. Ειδική αναφορά γίνεται στον κωμικό χορό που γινόταν στο χωριό, τον «Σάνταλα Μάνταλα», όπου ο χορευτής κρατούσε στον ώμο του μία ματσούκα, στις δύο άκριες της οποίας κρέμονταν τα παπούτσια του, και παρίστανε έναν τρελό. Ο χορευτής έκανε διάφορους τρελούς βηματισμούς, οι άλλοι χορευτές τον κορόιδευαν και αυτός στο τέλος τους επιτίθεται με τη ματσούκα. Ύψωνας 21.2.2013 1:33:32
A07V006 Συνέντευξη
Καλλιόπης Χατζητοφή
Η Καλλιόπη Α. Χ΄΄Ττοφή γεννήθηκε στη Λόφου και τώρα μένει στον Ύψωνα. Χορεύει από μικρή. Κανένας δεν της δίδαξε χορό και έμαθε βλέποντας τους μεγάλους να χορεύουν στα διάφορα πανηγύρια. Η οικογένεια της ήταν όλοι μουσικοί. Αυτοί έπαιζαν μουσική και αυτή χόρευε. Χορεύει γυναικείους καρτσιλαμάδες. Μας επιβεβαιώνει ότι στον 1ο γυναικείο δεν άλλαζαν θέσεις οι γυναίκες. Τέλος αναφέρει ότι παλιά, για να χορέψει μια νεαρή κοπέλα, έπρεπε να την τραβήσει μία μεγάλη, διαφορετικά δεν έβγαινε. Ύψωνας 23.2.2013 1:07:41
A07V005 Συνέντευξη Ιωάννη
Ζαβρού
Ο Ιωάννη Ζαβρός είναι γνωστός βιολάρης στη Λεμεσό. Παίζει βιολί, λαγούτο, πιθκιαύλι, κλαρίνο, μπουζούκι, αρμόνιο και ντραμς. Τεχνίτης στο επάγγελμα, κάτι που τον βοήθησε αργότερα στο να φτιάξει μόνος του αρκετά λαγούτα. Περιγράφει πώς έμαθε να παίζει λαγούτο και πώς ξεκίνησε να το κάνει σαν επάγγελμα. Όταν ήταν ακόμη στο χωριό, πολύ μικρός σε ηλικία, άκουσε τον θείο του να παίζει πιθκιαύλι στα ζώα και του κίνησε το ενδιαφέρον. Έμαθε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να παίζει το πιθκιαύλι και, όπως είπε και ο ίδιος, «έκαμεν το και εμίλαν». Μετά τον παρότρυνε ο αδελφός του να μάθει και βιολί. Ένας φίλος του δάνεισε το βιολί του και ξεκίνησε τα πρώτα του μαθήματα στον δάσκαλο, με αντάλλαγμα να τον βοηθά στη μεταφορά εμπορευμάτων για το Συνεργατικό του χωριού. Κατέβηκε στη Λεμεσό και γνώρισε καλούς μουσικούς που τον έμαθαν μουσική και τραγούδι. Λεμεσός 16.4.2013 1:24:40
A07V004 Συνέντευξη Πολύκαρπου
Αντρέου
O Πολύκαρπος Αντρέου κατάγεται από την Ανώγυρα. Κατέβηκε στη Λεμεσό σε πολύ νεαρή ηλικία και μπήκε γρήγορα στο μεροκάματο. Υποσχέθηκε στον εαυτό του ότι δεν θα επέστρεφε πίσω στο χωριό εάν δεν αγόραζε μοτοσυκλέτα και δεν έραβε φορεσιά. Με πολλές στερήσεις και μετά από τέσσερα χρόνια, κατάφερε να πετύχει αυτό που ήθελε και επισκέφτηκε και πάλι το χωριό. Αγαπούσε τον χορό. Το 1952 μπήκε στο συγκρότημα της ΕΔΟΝ. Μαζί με τους ανδρικούς χορούς χόρευε επίσης τατσιά, δρεπάνι, το ποτήρι και το μαχαίρι. Λεμεσός 23.4.2013 1:38:58
A07V003 Συνέντευξη Ουρανίας Πέτρου και Άννας Νικολάου Η Ουρανία Πέτρου γεννήθηκε στην Ανώγυρα και συνεχίζει να μένει στην Ανώγυρα. Της άρεσε να χορεύει και συνεχίζει να χορεύει. Χορεύει τους γυναικείους καρτσιλαμάδες. Αναφέρεται στον χορό «Ππάρεκλάϊν», τον οποίο χόρευαν συνήθως τρεις γυναίκες, με σταυρωτά χέρια προς τα πίσω. Τραγουδά το κομμάτι που έλεγαν στον συγκεκριμένο χορό και τον χορεύει. Τέλος αναφέρεται στη «Νεραντζούλα» και τις «Σουλιώτισσες».
Η Άννα Νικολάου κατάγεται από το χωριό Ανώγυρα και μένει ακόμη εκεί. Μας μίλησε μόνο για μία ιστορία που αφορούσε την ονομασία του χωριού. Ήταν μία πλούσια που έμενε σε ένα παλάτι, όπως λέει η ιστορία. Είχε έναν γιο η Ρήγαινα, ο οποίος ασχολείτο με την ιππασία. Είχε κάνει, λέει, ένα «λάκκο» και έκανε εκεί ιππασία. Μία μέρα έκανε ιππασία στον Άνω γύρο και έπεσε και σκοτώθηκε. Από εκεί πήρε και το όνομα του το χωριό «Ανώγυρα». Από τη στενοχώρια της η Ρήγαινα έκλεισε όλους τους θησαυρούς μέσα στο παλάτι και έφυγε σε άγνωστη κατεύθυνση.
Ανώγυρα 24.3.2013 1:56:54
A07V002 Συνέντευξη Δημήτρης Παύλου Νεοφύτου O Δημήτρης Παύλου Νεοφύτου γεννήθηκε στην Ανώγυρα, έφυγε για στρατιώτης, παντρεύτηκε στο Βαρώσι και επέστρεψε στο χωριό το 1974 «πρόσφυγας». Εκτός από καλός χορευτής, είναι και πολύ καλός ποιητής και τσιαττιστής. Χορεύει μόνο συρτό ανδρικό και απαγγέλλει πολλά ποιήματα, τα οποία έχει γράψει ο ίδιος, καθώς επίσης και διάφορα τσιαττιστά. Αξιοσημείωτη είναι η φράση του :«ο χορευτής δεν θέλει ασσελλιές, ο χορευτής εχόρευκεν πάνω σε ένα μωσαϊκό». Ανώγυρα 10.3.2013 1:48:08
A07V002 Συνέντευξη
Ανθούλας Νεάρχου
Η Ανθούλα Νεάρχου μιλά για τις διασκεδάσεις στους γάμους, τα παιγνίδια του Πάσχα και την παρασκευή του παστελιού. Πάνω Ανώγυρα 10.3.2013 1:11:24
A07V001 Συνέντευξη Χρυστάλλας Ιάσονος Η Χρυστάλλα Ιάσονος μιλά για τους κυπριακούς χορούς, τους γάμους, τις Σήκωσες και τα ρούχα της εποχής της.. Πισσούρι - 1:11:24